Mensen maken ons dorp

Noordwelle staat bekend als het dorp waar sinds jaar en dag het grootste trekpaarden evenement van Nederland wordt georganiseerd: het Strâo. Ruim 150 trekpaarden nemen hieraan deel. De trekpaarden maken onderdeel uit van het DNA, de identiteit van Noordwelle.
Eén van de andere DNA-pijlers is de sociale cohesie in het dorp. De slogan van de dorpsgemeenschap is dan ook: mensen maken ons dorp. Uiteraard staat leefbaarheid daarin centraal. Om die reden heeft de gemeenschap enkele jaren geleden de exploitatie van “Ons Dorpshuis” op zich genomen.
Daardoor is een enorme intrinsieke motivatie ontstaan. 
Met het oog op de te verwachten krimp heeft de dorpsgemeenschap in samenwerking met woningcorporatie Zeeuwland, Gemeente Schouwen-Duiveland,
Stichting Dorps- en Gemeenschapshuizen Schouwen-Duiveland een experiment uitgevoerd. Dit experiment betreft het verzelfstandigen, het uit de politieke omgeving halen, van Ons Dorpshuis. Op die manier wil de dorpsgemeenschap de leefbaarheid, niet alleen in sociale maar ook in energetische zin in Noordwelle verduurzamen. En daar is een experiment voor nodig om door ervaring leren de komende jaren te kunnen anticiperen op krimp.

De kernvraag van het experiment is: hoe maken we van Ons Dorpshuis letterlijk en figuurlijk de bron van energie voor het dorp?

• Duurzaamheid: het meenemen van het ontwerp van een duurzame energievoorziening in het geplande onderhoudsprogramma van het dorpshuis. Het onderzoeken van de mogelijkheden voor een ‘energiecoöperatie’ die kan bijdragen aan minimale exploitatiekosten van het dorpshuis als basis voor een nieuwe beheervorm.
• Nieuwe beheervorm: het onderzoeken van de mogelijkheden voor een nieuwe beheervorm. Hierbij staat actief burgerschap voorop. We kijken dus of de dorpsgemeenschap Noordwelle stapsgewijs de exploitatie en (mogelijk later) het eigendom van het dorpshuis kan overnemen.

Van een dorpshuis naar Ons Dorpshuis!

In 2007 heeft de gemeente Schouwen-Duiveland de 17 dorps- en gemeenschapshuizen in haar gemeente, waaronder dat in Noordwelle, verkocht aan woningcorporatie Zeeuwland. Vervolgens huurde de gemeente de dorpshuizen voor tien jaar van Zeeuwland. Voor het beheer heeft de gemeente Stichting Dorps- en Gemeenschapshuizen Schouwen-Duiveland opgericht.

In 2007 hebben de inwoners van Noordwelle het initiatief genomen om van het dorpshuis in hun dorp ‘Ons Dorpshuis’ te maken. Zij voeren het dagelijks beheer vrijwillig uit.
Vanaf 2007 werkt de dorpsgemeenschap Noordwelle aan het behoud van ‘Ons Dorpshuis’. Ook na 2017.

Vanaf 2008 is Zeeuwland hierbij betrokken en ondersteunde zij deze beweging. Iedereen zag kansen om hiermee de leefbaarheid en sociale cohesie in het dorp te versterken. Door het beheer en het eigendom over te nemen, beoogt de dorpsgemeenschap de exploitatie financieel gezond te maken en de besluitvorming over de toekomst van het dorpshuis uit de politieke context te halen. Hiermee kan het dorpshuis als de enige en essentiële voorziening voor het dorp worden behouden.
In 2014 is de basisschool in het dorp gesloten. Verder heeft het dorp géén voorzieningen.

De periode tot medio 2015 hebben partijen benut om samen de businesscase voor het dorpshuis uit te werken. Op 11 april 2015 ondertekenden de diverse bestuurders een overeenkomst. Hierin spreekt de dorpsgemeenschap de intentie uit om op basis van de businesscase eigenaar van ‘Ons Dorpshuis’ te worden. Gemeente, Zeeuwland en Stichting Dorps- en Gemeenschapshuizen verklaren om deze beweging te ondersteunen.
In de gesprekken die partijen hierover voerden, zijn diverse scenario’s voor de exploitatie van het dorpshuis uitgewerkt. Alle partijen hebben hun cijfers over hun deel van de exploitatie daarbij open op tafel gelegd. Zo konden we alle kosten en opbrengsten onder elkaar zetten.
Uiteindelijk is gekozen voor de variant waarbij Zeeuwland eigenaar blijft van de grond. De opstal (het gebouw) komt in eigendom van de dorpsgemeenschap Noordwelle.
Zeeuwland heeft voor deze variant groen licht van het ministerie ontvangen.

Het bestuur van de dorpsgemeenschap, maar ook Zeeuwland en de Stichting Dorps- en Gemeenschapshuizen zijn van mening dat hiermee een uitgangssituatie is ontstaan waarmee het dorp Noordwelle “Ons Dorpshuis” in eigen beheer kan nemen. 

Noordwelle als voorbeeld van actief burgerschap voor anderen in denken over maatschappelijke voorzieningen in de toekomst.

De beweging die is gemaakt: